Türkiye’nin Ekonomi Problemi

Son birkaç aydır dolar/euro/döviz kurlarındaki değişimler parası olsun olmasın hepimizin ilgisini çekiyor. Sonuç olarak dolar artarsa, petrole zam gelir, petrole zam gelirse neredeyse bütün tüketilen ürünler de zamlanmış olur. Bu durum bir şekilde evdeki bütçeyi etkiler. Bir ekonomist değilim, iddialı bir başlık var ama çok basit bir görünen gerçekten bahsedip ilgilenen okuyucuyu yarım saatlik bir konferans videosuna yönlendireceğim, dileyen izler. Videodaki ekonomi ile ilgili yorumlar muhtemelen referans gösterilebilir yorumlar olacaktır konuşmacının uzmanlığı gereği, diğer yorumları için bir şey söylemiyorum.

Neyse son on yıllık dönemi düşündüğümüzde, geçen on yıla göre bazı ekonomik gelişmelerin olduğu aslında yalanlanamaz ama uzun vadeli bir gelişme mi olduğu sorgulanmalıdır. Ülkemizin ekonomi konusunda büyük bir problemi var her ne kadar istatistikler bir takım iyileşmeleri gösterse de. Neden mi? Çok açık bir şekilde diğer ülkelere sattığımız ürünlerin miktarı ve getirdiği gelirle, diğer ülkelerden satın aldığımız ürünlerin ve miktarlarına bakarak bunu çok rahat bir şekilde görebiliriz. Biz ülke olarak domates, patlıcan, biber, belki biraz maden, tekstil ürünü gibi şeyleri yurt dışına ihracat yaparken ithal ettiğimiz şeyler ise en yeni model cep telefonları, bilgisayarlar, tabletler, deney cihazları, tomografi gibi tıpta kullanılan medikal cihazları, savunma sanayi teknolojileri, otomobiller vs diye uzar. Yani üretilmesi yüksek teknoloji gerektiren ya da en azından ülkemizde altyapısını kuramadığımız bundan dolayı da üretemediğimiz teknolojileri yurt dışından ithal ediyoruz. Ayrıca bunlardan daha önemlisi enerji! Enerjide Türkiye inanılmaz bir bataklığın içinde aslında. Yurt dışından petrol, doğalgaz alıyoruz ve aldığımız doğalgazı elektrik üretmede kullanıyoruz. Düşünsenize doğalgaz ithal edemediğimiz zaman elektrik yok! Üstelik bu doğalgaz, petrol ürünleri de ucuz sayılabilir mi? Devletler bu kaynaklar için savaşıyor… Neler aldığımıza ve neler sattığımıza baktığımız zaman, bu ülke ekonomik olarak kalkınabilir mi? Haydi biraz da rakamlarla konuşalım!

Ülkemiz 432 ton demir madeni satıp karşılığında ancak 1 tır dolusu cep telefonu alabiliyor. 582 tır ekmeklik un satıp 1 tır ilaç ithal edebiliyoruz, 2066 tır krom madeni satıp 1 tır dolusu aşı alabiliyoruz. 2612  tır çimento ihracat edip 1 tır dolusu bilgisayarı ithal edebiliyoruz. Son bir rakam daha 25 tır mermere karşılık 1 TEK tomografi cihazının ihtal edilebildiğini biliyor muydunuz? Birileri söylese ya meydanlarda konuşurken, “25 tır mermer nire 1 tomografi cihazı nire”?

İhracatı değerli olan ürünleri, teknolojileri üretemiyor ve geliştiremiyoruz. Bunun sonucunda bu ülkenin kazancı da, geleceği de heba oluyor. Üstelik, bilime meraklı bunca genç varken ve yurt dışında en önemli üniversitelerde, araştırma merkezlerinde, bilim kurumlarında Türkiye’de eğitim almış da başarılı olan binlerce genç varken bu ülkenin ekonomisi teknoloji endeksli değil.

Teşvikler var, proje çağrıları var, hatta altyapı destekleri de var. Fakat insana yatırım yok, sıkıntının büyük bir kısmı da burada belki. Üniversiteler açmakla, teşvikler ilan etmekle de olmuyor.

Bahsettiğim video şurada: http://www.cnnturk.com/ekonomi/genel/-dunyada-tarihi-kirilma

Gökhan Atmaca, twitter.com/kuarkatmaca